انواع سنگ کوارتز به همراه تصاویر آنها

درباره سنگ کوارتز | تاریخچه و اطلاعات

کوارتز یکی از مهمترین کانی ها و یکی از رایج ترین گروه های سنگ های قیمتی رنگی روی زمین را تشکیل می دهد. در این مقاله قصد داریم انواع مهم سنگ کوارتز به همراه تصاویری از سنگ راف آنها را توضیح دهیم.

کوارتز دومین کانی فراوان است که در پوسته زمین یافت می شود و در رده های بعدی آن فلدسپارها قرار دارند کلمه کوارتز از واژه آلمانی «quarz» گرفته شده است که احتمالا از کلمات اسلاویایی و لهستانی به معنی «سخت» سرچشمه گرفته است. سختی کوارتز در مقیاس موس 7 است. سنگ های قیمتی دیگر معمولا وقتی از طبقه بندی سخت، نرم و بادوام استفاده می شوند با کوارتز مقایسه می شوند.

دو نوع اصلی کوارتز وجود دارد که می توان آنها را به سایر بخش ها تقسیم کرد. تمام سنگ های قیمتی کوارتز دارای ترکیب شیمیایی دی اکسید سیلیسیوم یا Sio2 هستند اما آنها فرم ها و ساختارهای کریستالی مختلف دارند. دو شاخه اصلی کوارتز شامل کوارتز ماکروکریستالین و کوارتز کریپتوکریستالین هستند.

کریستال کوارتز یا در کوهی ( یکی از انواع کوارتز ماکرو کریستالین یا کوارتز درشت بلور )

کوارتز های ماکرو کریستالین

کوارتزهای ماکروکریستالین شامل آمتیست، سنگ کریستال یا در کوهی، کوارتز آبی، سیترین، چشم شاهین، پرازیولیت، چشم گربه، کوارتز دودی، رزکوارتز و چشم ببر هستند. کوارتز ماکروکریستالین معمولا شفاف تا نیمه شفاف هستند و دارای بلورهای بزرگتر از کوارتز کریپتو کریستالین هستند.

عقیق (یکی از انواع کوارتز میکروکریستالین یا کوارتز ریز بلور)

کوارتز های میکرو کریستالین

کوارتز کریپتوکریستالین از بلورهای کوچک میکروسکوپی تشکیل می شود که در بیشتر موارد حتی با ذره بین هم قابل مشاهده نیستند. کلسدونی به عنوان یکی از پلی مورف های کوارتز کریپتوکریستالین شناخته می شود. کلسدونی در واقع شامل طیف گسترده ای از سنگ های قیمتی کوارتزی از جمله عقیق، کریزوپراز، سنگ خون، ژاسپر و کارنلین (عقیق قرمز) است.

در تعریف کلسدونی به معنای خاص معمولا به کلسدونی های تک رنگ و روشن معمولا کبود کلسدونی گفته می شود. کوارتز کریپتوکریستالین از نظر وضوح اوپک یا شفاف است.

سنگهای قیمتی کوارتز بسیار جذاب، بادوام و سخت هستند. همچنین در بیشتر موارد، کوارتز در اندازه های بسیار بزرگ در دسترس است. برخی از انواع کوارتز بسیار نادر هستند در حالی که برخی دیگر به آسانی قابل دسترس هستند. کوارتز این قابلیت را دارد که به شکل ها و سایزهای مختلف تراش بخوردیا حکاکی کاروینگ روی آن انجام گیرد. قرن هاست که از کوارتز در ساخت جواهرات و اشیا قیمتی مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه کوارتز نه تنها یکی از مهمترین سنگ ها در تجارت سنگ های رنگی است بلکه کاربردهای مهم صنعتی نیز دارد.

تراش کاروینگ بر روی سنگ آمتیست ( آمتیست یکی از انواع کوارتز ماکروکریستالین است)

برخی از معروف ترین اسامی تجاری کوارتزهای ماکرو کریستالین شامل موارد زیر است :

آمیتیست Amethyst

کوارتز بنفش یا ارغوانی، آمتیست یکی از با ارزش ترین سنگ ها در گروه کوارتز است. ماده رنگ آمیزی آمیتیست آهن است.

سنگ راف آمیتیست

آمترین Ametrine

سنگ کوارتز دو رنگ (Biocolor) زرد و بنفش است آمترین کوارتزی با زون رنگی متنوع که از آمتیست ارغوانی یا بنفش تا رنگ سیترین طلایی، پرتقالی و زرد را تشکیل می دهد.

سنگ راف آمترین

آونتورین Aventurine

کوارتز سبز، قهوه ای طلایی یا قهوه ای قرمز. عموما رنگ سبز تیره آن با ظاهری فلزی براق توسط میکای سبز ایجاد شده است و رنگ قرمز یا طلایی قهوه ای آن تحت تاثیر اینکلوژنهای هماتیت به وجود آمده است.

سنگ راف آونتورین سبز

مقالات مرتبط:

• گارنت اسپارتیت چیست؟
• حساسیت پوستی به بدلیجات

سیترین Citrine

سیترین، کوارتز به رنگ زرد روشن تا تیره یا قهوه ای طلایی است. علت رنگ آن آهن است. بسیاری از سیترین های تجاری، آمیتیست هایی هستند که تحت تاثیر حرارت قرار گرفته اند. اکثر سیترین های طبیعی کم رنگ هستند که اگر تحت تاثیر حرارت قرار بگیرند به رنگ متمایل به قرمز در می آیند.

سنگ راف سیترین

چشم شاهین Hawk’s eye

کوارتز آبی متمایل به سبز تا آبی متمایل به خاکستری. چشم شاهین اشعه های نوری که به سطح می تاباند را به گونه ای بازتاب می دهد که یادآور چشم پرنده است.

سنگ راف چشم شاهین

چشم ببر Tiger’s eye

چشم ببر، کوارتز قهوه ای -طلایی یا زرد-طلایی شبیه به چشم شاهین است پدیده چاتویانسی نوری چشم ببر به علت وجود ناخالصی های آهن اکسیدشده است.

سنگ راف چشم ببر

کوارتز لیمویی  Lemon quartz

کوارتز شفاف زرد متمایل به لیمویی. کوارتز لیمویی بسیار به سیترین نزدیک است اما کوارتز لیمویی به رنگ زرد لیمویی است در حالی که سیترین به پرتقالی تیره گرایش دارد. امروزه برای به دست آوردن رنگ مناسب در کوارتز لیمویی، اکثر کوارتز های لیمویی را پرتو افکنی می کنند همچنین نمونه های نادری وجود دارد که ممکن است چاتویانسی چشم گربه را نشان بدهد.

سنگ راف کوارتز لیمویی

پرازیولیت Prasiolite

پرازیولیت، کوارتز سبز مایل به خاکستری تا چمنی است. پرازیولیت یک سنگ بسیار نادر در طبیعت است اکثر پرازیولیت ها توسط عملیات حرارتی آمیتیست یا کوارتز زرد تولید می شوند.

سنگ راف پرازیولیت

سنگ کریستال یا در کوهی  Rock crystal

کوارتز شفاف یا بی رنگ که در بازار به عنوان در کوهی یا در نجف معامله می شود. ناخالصی ها یا اینکلوژن های مختلفی اعم از گوتیت، طلا، پیریت، روتایل یا تورمالین می تواند در سنگ قرار بگیرند که معروف ترین آن کوارتز روتایلی است.

سنگ راف کریستال کوارتز

کوارتز روتایلی Rutile

روتایل ، کوارتز شفاف یا دودی با ناخالصی های از جنس کریستال روتایل است روتایل نام معدنی کریستالهای طبیعی دی اکسید تیتانیوم است.

کوارتز روتایلی

کوارتز دودی Smoky quartz

کوارتزی به رنگ خاکستری تا سیاه تا قهوه ای تیره است. رنگ آن توسط پرتوهای طبیعی یا مصنوعی گاما ایجاده شده است. ناخالصی های کوارتز دودی معمولا نیدل های روتایل هستند.

کوارتز دودی

رزکوارتز Rose quartz

کوارتز صورتی کم رنگ تا صورتی پر رنگ که رنگ ان بواسطه تیتانیوم، آهن یا منگنز است. رز کوارتز معمولا شیری یا ابری مانند است رزکوارتزهای شفاف بسیار نادر و ارزشمند هستند.

سنگ تراش نخورده رزکوارتز

در ادامه به معرفی تعدادی از مهم ترین کوارتزهای کریپتوکریستالین می پردازیم:

کلسدونی Chalcedony

نام کلسدونی برای همه انواع کوارتز کریپتوکریستالین به کار می رود. رنگها می توانند از تک رنگ تا چند رنگی با الگوهای مختلف باشند. رنگ های کلسدونی به دلیل ناخالصی های فلزی متنوع نظیر آهن، نیکل و مس در طی فرآیند تبلور ایجاد می شوند. کلسدونی به معنای خاص به کوارتزهای تک رنگ و شفاف با رنگ های آبی متمایل به سفید تا آبی متمایل به خاکستری گفته می شود.

سنگ راف کلسدونی

عقیق Agate

عقیق یکی از انواع متداول کوارتز کلسدونی است سنگ عقیق در انواع رنگهای مختلف و به صورت نواری در طبیعت وجود دارد.

سنگ راف عقیق

کارنلین یا عقیق سرخ Carnelian

کارنلین یک کلسدونی عقیق تک رنگ است طیف رنگی کارنلین از پرتقالی تا قرمز متغیر است کارنلین می تواند شفاف تا نیمه مات باشد علت رنگی کارنلین آهن است.

سنگ راف کارنلین

سنگ خون Bloodstone

سنگ خون یک کلسدونی سبز تیره و مات با لکه های قرمز رنگ است این نقاط یا لکه های قرمز به علت آکسید آهن ایجاد شده است.

راف سنگ خون

کریزوکولا Chrysocolla

کریزوکولا، کلسدونی آبی تا آبی سبز نیمه شفاف تا مات است که توسط مس رنگ آمیزی شده است.

کریزوپراز یا عقیق سبز Chrysoprase

کریزوپراز یا عقیق سبز، کلسدونی سبز رنگ است که رنگ آن بواسطه نیکل می باشد. کریزوپراز از تقریبا شفاف تا مات و رنگ آن از سبز روشن تا سبز زیتونی متغیر است. در برخی موارد به اشتباه یشم امپریالی نامیده می شود.

سنگ راف کریزوپراز

انیکس Onyx

انیکس یک سنگ لایه ای با زمینه مشکی و خطوط سفید است. باندهای اونیکس به صورت موازی هستند و در بعضی موارد ممکن است تک رنگ باشند.

سنگ راف انیکس

جاسپر  Jasper

جاسپر معمولا یک کلسدونی محسوب می شود. اما به دلیل ساختار دانه ای اش، به خودی خود در یک گروه قرار می گیرد. معمولا چند رنگ، راه راه، لکه دار یا همانند شعله است. جاسپر یکنواخت نادر است.

سنگ راف ژاسپر