مراحل ساخت طلا و جواهر از 0 تا 100
admin 
طلا و جواهرات یکی از اولین فرم های محصولات زینتی است که انسان ها از زمان متمدن شدن و حتی قبل تر به آن علاقه داشتند و نمونه های اولیه آویز های زینتی به اولین جوامع تمدن بشریت در بین النهرین و مصر بر می‌گردد. پوشیدن آویز های زینتی به لطف تکنولوژی امروزه به یک عرف و بخشی از پوشش روزانه ما انسان ها تبدیل شده است، اما در گذشته پوشیدن زیور آلات نشان دهنده شان و طبقه اجتماعی فرد بود. هنر طراحی و ساخت طلا و جواهر در طول قرون مختلف شکل های مختلفی به خود گرفته است، از جواهرات مهره‌ای مصریان تا فلز کاری های پیچیده و تراش گوهر و سنگ های قیمتی که در روزگار مدرن شناخته شده است. این صنعت آنقدر قدیمی است که حتی بسیار قبل تر از تمدن های مصر و بین النهرین انسان ها از زیور آلات ساخته شده از چوب و صدف و استخوان استفاده می کردند. نقطه تحول این صنعت به حدود ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح یعنی زمانی که به یک قطعه زیور ساخته شده از مس کشف شده توسط باستان شناسان نسبت داده میشود، برمیگردد. دانشمندان بر این باورند که از این پس بود که ساخت جواهرات به یکی از بزرگترین صنایع تبدیل شد و امروزه یکی از قدیمی ترین تجارت های روی زمین است. اگر به یکی از بازار ها و یا مراکز تجاری خرید طلا بروید، حتما تا به حال از این همه تنوع و طرح های مختلف شگفت زده شده‌اید و برای تان این سوال پیش آمده است که محصولات ساخته شده از طلا و جواهر چگونه طراحی و تولید می‌شوند. آنچه در ادامه خواهید خواهند قرار است به شما تصویر روشن و واضح از تمام مراحل طراحی و ساخت زیور آلات طلا در دنیای مدرن و امروزی بدهد.
اول از همه باید بدانید که تمامی محصولات موجود در بازار در کارخانه و یا کارگاه های ساخت طلا تولید می‌شوند و پس از تولید، در گالری های طلا فروشی قیمت نهایی آن ها بر اساس اجرت ساخت طلا و فرمول محاسبه طلا مشخص شده و به فروش می‌رسد. اگر دوست دارید طرح شخصی سازی شده و یا یک زیور منحصر به فرد داشته باشید می توانید از طریق لینک سفارش ساخت طلا اقدام کنید و مطمئن باشید گالری گنجه طرح مورد نظر شما را با بهترین کیفیت تولید خواهد کرد.
گام اول ساخت طلا و جواهر: ایده پردازی
ایده پردازی عبارت است از مراحل تفکر خلاقانه (مانند طوفان فکری) که طراحان در پاسخ به یک نیاز، گرد هم آمده و با ذهنی باز و روشن ایده های مختلف را بررسی میکنند و به سوالات مختلفی پاسخ می‌دهند، در این مرحله طراح باید علاوه بر داشتن ذوق هنری مناسب به مسائل اقتصادی، فرهنگی محیط نیز مسلط باشد تا بتواند زیوری را یا برای قشری خاص و یا برای عموم مردم طراحی کند.
ایده پردازی یکی از اصلی ترین وظایف یک طراح طلا و جواهر است، این مهارت سخت اما بسیار مهم که در طی مدت زمان و با تمرین فراوان به دست می‌آید مهم ترین نقش در شکل گیری یک زیور طلا و جواهر را دارد. در واقع ایده پردازی شاکله اصلی یک زیور است که طراح با این روش می‌تواند طرح های جدید خلق کند، کالشکن و طرح های پیشین را گسترش دهد و طرح ها را مطابق مد روز زنده و به روز نگه دارد.
یک طراح طلا و جواهر از روش های مختلفی برای ایده پردازی استفاده می‌کند، که در رایج ترین روش طراحی و ایده پردازی، طراح به سراغ یک موضوع مشخص به عنوان منبع الهام می‌رود.
حال ممکن است بپرسید که منبع الهام چیست؟ منبع الهام در طراحی همان چیزیست که خط فکری طراح را در طی مراحل طراحی مشخص می‌کند، منابع الهام گاها می‌تواند یک موضوع بسیار تصادفی و ساده مانند یک برگ درخت چنار افتاده گوشه خیابان باشد که منبع الهام برای خلق یک مجموعه بی نظیر است و گاهی پیچیده کاملا اصولی و فکر شده و متکی به یک موضوع مشخص با روش های خاصی باشد.
یکی از رایج ترین روش های ایده پردازی و منبع الهام ساخت مود برد توسط طراح است. بدین صورت که طراح تعدادی تصاویر، متن و حتی اشیاء مرتبط با موضوع منبع الهام را جمع آوری می‌کند و کنار هم قرار میدهد، این کار قانون و قاعده خاصی ندارد و یک طراح صرفا بر اساس سلیقه شخصی و یا ترند های روز، سلیقه مخاطب مورد نظر و یا حتی گاها به صورت رندوم و تصادفی این تصاویر را انتخاب می‌کند.
در نهایت یک تابلو که نمایش تصویری از مجموعه عکس ها، متن ها و اشیای جمع آوری شده توسط طراح با یک موضوع مشخص را مود برد می نامند. طراح طلا و جواهر می تواند از مود برد به عنوان یک منبع الهام مستقیم استفاده کند و یا صرفا از حال و هوا و حسی که از مجموعه تصاویر و… می‌گیرد، مرحله طراحی را شروع کند.
گام دوم ساخت طلا و جواهر : طراحی دستی
همان طور که اشاره کردیم دنیای مدرن طلا و جواهرات پر از طرح های متنوع و متفاوت است که می‌تواند شما را شگفت زده کند. اما منشأ این همه تنوع در محصولات طلا به اولین مرحله از مراحل ساخت طلا، یعنی طراحی برمیگردد. طراحی محصولات ساخته شده از طلا بر عهده شخصی است که آن را طراح طلا و جواهر می نامیم، طراح طلا و جواهر شخصی است که انواع زیورآلات از جمله انگشتر، النگو، گردنبند و گوشواره ها را با الهام از منابع مختلف طراحی می‌کند و پس از ساخت نمونه اولیه آنها را از نظر دوام و راحتی بررسی کرده، با طرح اولیه تطبیق داده و در صورت نیاز آن را اصلاح می‌کند. یک طراح طلا و جواهر باید به مهارت های مختلفی از جمله: طراحی دستی قوی (که در ایران آن را به عنوان طراحی کلاسیک طلا و جواهرات نیز می‌شناسیم)، خلاقیت و مهارت های هنری، ایده پردازی، توانایی تبدیل ایده به طرح یک زیور قابل ساخت، چشمانی تیزبین و به دنبال جزئیات، آشنا با دنیای فشن و ترند های روز، بردباری و صبر، مهارت های برنامه ریزی، آشنا به نرم افزار های کامپیوتری طراحی طلا و جواهر و… باشد.
پس از تهیه مود برد طراح با الهام از خطوط، نقوش، طرح ها، متن، جنس متریال مود برد شروع به طراحی سریع و یا خطی می‌کند. ممکن است یک طراح ده ها طراحی اولیه را بر حسب مود برد طراحی کند که در نهایت از میان آنها بهترین طراحی ها را انتخاب کرده و طراحی اصولی را انجام دهد. در مرحله طراحی اتود نهایی، طراح از شابلون های طراحی طلا و جواهر ، خط کش و سایر وسایل طراحی استفاده می‌کند، از آنجایی که در طراحی طلا و جواهر هر جزئیات، حتی کوچکترین آنها بسیار حائز اهمیت است، طراح باید با وسایل طراحی و اندازه گیری دقیق طرح را کاملا اصولی رسم نماید. ممکن است تا به حال در شبکه های اجتماعی صفحه طراحان را دیده باشید که مانند یک ویترین شیک از طراحی های خاص و زیباست، اما باید بدانید که طراحی طلا و جواهر علاوه بر ارتباط مستقیم با هنر و خلاقیت نیاز به تفکر مهندسی هم دارد، در واقع یک طراح باید به روش های ساخت نیز آگاه باشد تا بتواند یک طرح را قابل ساخت و متناسب با جامعه هدف طراحی کند.
در مرحله بعد طراح، طرح نهایی را با ابزار و وسایل طراحی و تکنیک های مختلف طراحی رنگ آمیزی می‌کند که به اصطلاح به آن راندو یا تصویر سازی طلا و جواهرات می‌گویند، راندو طلا و جواهرات می‌تواند با مواد، متریال و تکنیک های مختلفی صورت بگیرد. در تصویر سازی طلا و جواهرات موضوع حائز اهمیت نمایش دادن جنسیت متریال به کار برده شده در طرح است، مثلا اگر قرار است فلز اصلی طرح از طلای سفید و سنگ قیمتی آن یاقوت کبود باشد، طراح باید توانایی تصویر سازی این فلز و سنگ را به گونه‌ای داشته باشد که بتواند یک تصویر واضح روشن و رو به واقعیت از طرح را ارائه کند. پس از اتمام راندو طرح آماده ارائه شدن و ساخت خواهد شد.
گام سوم: طراحی و مدلسازی سه بعدی
امروزه طراحی سه بعدی به کمک نرم افزار های کامپیوتری، مدرن ترین روش طراحی در صنعت طلا و جواهر به شمار می‌آید. نرم افزار های متنوع زیادی برای طراحی طلا وجود دارد که معروف ترین آنها عبارت اند از: نرم افزار تخصصی طراحی طلا و جواهر ماتریکس، نرم افزار راینو، نرم افزار زی براش و سایر نرم افزار های کمکی.
هدف استفاده از نرم افزار های سه بعدی به واقعیت در آوردن و تکمیل ایده های دو بعدی روی کاغذ و مدل سازی سه بعدی آنهاست، این نرم افزار ها به ما کمک میکنند یک دور نمای کلی از طرح در قالب فیزیکی را تجسم کنیم.
نرم افزار ها به ما این امکان را می‌دهند که از ساده ترین تا پیچیده ترین و با ظرافت ترین طرح ها را طراحی کنیم به کمک آنها ما در هر مرحله قابلیت ویرایش طرح را خواهیم داشت، میتوانیم جواهرات و یا ابعاد خود زیور را در یک محیط کنترل شده و با استاندارد های تعریف شده تغییر دهیم، این قابلیت را خواهیم داشت تا وزن های مختلف از یک زیور را طراحی کنیم و فایل نهایی را در قالب های مختلف خروجی بگیریم. گرچه این نرم افزار ها بسیار تخصصی هستند و مسلط شدن به آنها زمان بر است اما به طور کلی فضای نرم افزار های سه بعدی در راحتی کار طراحان بسیار موثر است زیرا با وجود پرینتر های سه بعدی برای تبدیل نمونه های سه بعدی نرم افزاری به نمونه های رزینی پرینت شده اولیه، به طراحان این امکان را می‌دهند تا بدون محدودیت خاصی مراحل طراحی را با فراغ بال بیشتری انجام دهند.
به جز نرم افزار های سه بعدی در چند سال اخیر طراحی های دیجیتال در میان طراحان بسیار محبوب شده است، مخصوصا با وجود متاورس میل به یادگیری این دست از طراحی ها نسبت به گذشته افزایش چشم گیری پیدا کرده است، طراحی های دیجیتال که به کمک کامپیوتر، تبلت، تلفن هوشمند و یا قلم های نوری انجام میشود به طراحان این امکان را میدهد که به راحتی طراحی های دو بعدی خود را به صورت دیجیتال انجام دهند، مزیت این کار نسبت به طراحی با کاغذ در این است که طراح می‌توانند طرح هایی با کیفیت تصویرسازی بالاتر، خروجی کار زیباتر و با یکبار هزینه دیگر نیازی به تهیه ابزار و وسایل گران قیمت طراحی نیست و طراح در هر زمان نمونه کار های خود را به همراه دارد. گرچه یادگیری و مسلط شدن به طراحی دو بعدی دیجیتال طلا و جواهر ممکن است سخت و پیچیده باشد اما لذت بخش است و یک نتیجه نهایی با کیفیت را به شما ارائه می‌کند.
گام چهارم ساخت طلا و جواهر : قالب سازی سه بعدی
مرحله قالب سازی یکی از مراحل بسیار زمان بر در میان مراحل ساخت زیورآلات طلا است. امروزه قالب سازی به کمک پرینتر های سه بعدی انجام می‌گیرد، و کیفیت قالب ساخته شده با موم و رزینی که به عنوان مواد اولیه به پرینتر داده می شود ارتباط مستقیم دارد. روش کار پرینتر های سه بعدی برای قالب سازی طلا بدین صورت است که ماده اولیه به پرینتر داده میشود و طرح سه بعدی که با یکی از نرم افزار های سه بعدی که در بخش قبل توضیح دادیم برای دستگاه تعریف میشود، پس از شروع کار پرینتر، مواد رزینی و مومی در مجاورت نور درون دستگاه به صورت تعریف شده شکل و فرم می‌گیرد و قالب زیور ساخته میشود. در نظر داشته باشید که قالب رزینی تنها در طلاسازی مورد استفاده است و جای سنگ ها در روی زیور خالی می‌ماند تا در مراحل ساخت طلا با سنگ و گوهرهای قیمتی پر شود.
گام پنجم ساخت طلا و جواهر : ریخته گری رزین
در مرحله ریخته گری طلا، ریخته گر به ذوب طلا می‌پردازد بدین گونه که طلا با عیار و رنگ مورد نظر را در کوره با دمای معین و مشخص ذوب می‌کند سپس دمای کوره را به حد مورد نیاز برای ریخته گری می‌رساند، پس از آن طلای مذاب را از کوره خارج کرده و درون قالب ریخته تا شکل مورد نظر را به خود بگیرد. برای محصولات طلا در ایران از عیار ۷۵۰ استفاده میشود و برای به دست آوردن عیار طلا که ترکیبی از طلای خالص و چند آلیاژ است، نسبت آلیاژ ها طبق فرمول ساخت طلا محاسبه میشود و سپس در مرحله ریخته گری ترکیب می شود تا طلا با عیار و رنگ مد نظر به دست آید.
گام ششم ساخت طلا و جواهر : پرداخت و سوهان کشی
اولین مرحله از کار طلاسازان از اینجا شروع میشود، پس از خارج کردن زیور طلا از کوره آن را به دستان هنرمند طلاساز می سپارند تا با دقت و ظرافت هرچه تمام بخش های اضافی کار را سوهان بکشد و فرم اصلی طلا را ایجاد کند، سوهان کشی بسته به نوع طرح زیور ممکن است پیچیده یا ساده باشد و زمان و انرژی زیادی را از طلا ساز بگیرد، طلا ساز بهتر است توجه داشته باشد که با یک فلز قیمتی سر و کار دارد بنابراین باید با روش های اصولی و مناسب مراحل سوهان کشی و پرداخت اولیه را انجام دهد.
گام هفتم ساخت طلا و جواهر : مخراجکاری
به عملیات نهایی قرار دادن سنگ های قیمتی بر روی یک قطعه زیور و طلا مخراج کاری یا مرصع کاری گویند، نام دیگر این عمل در فارسی جواهر نگاری است. در مراحل ساخت طلا این مرحله تنها مرحله‌ای است که انجام شدنش تنها و تنها نیاز به نیروی انسانی ماهر دارد و هیچ ماشینی نمیتواند جای آن را بگیرد. به فردی که عملیات سنگ گذاشتن بر روی طلا را انجام میدهد، مخراجکار می‌گویند، مخراجکار ها معمولا افراد بسیار ماهر و با دقتی هستند که با ظرافت کار خود را انجام می‌دهند. مخراجکاری با روش های مختلفی انجام می‌گیرید که با توجه به نوع قطعه، زیور، کاربرد آن و صد البته نوع سنگ قیمتی بهترین روش ممکن انتخاب میشود. برای مثال مخراجکاری الماس متفاوت از مخراجکاری سنگ های اتمی است.
هنر مخراجکاری به دقت زیادی نیاز دارد، اگر مخراجکار در کار خود حرفه‌ای نباشد امکان آسیب رساندن به گوهر قیمتی و افتادنش از زیور و خراش افتادن زیور با ابزار مخراجکاری وجود دارد. بنابراین مخراجکار باید به گونه‌ای سنگ را روی پایه طراحی شده جایگذاری کند که سنگ به وسیله چنگک ها در جای خود محکم بماند، نور را به خوبی بازتاب دهد تا جلوه زیبایی داشته باشد و آسیبی به بدنه زیور وارد نشود.
گام هشتم ساخت طلا و جواهر : تمیزکاری و پرداخت نهایی
برای داشتن یک قطعه با کیفیت و تمیز بعد از مراحل ریخته گری و مخراج کاری نوبت به پولیش و شستشوی طلا و تمیز کاری می رسد.
بعد از نصب سنگ ها و عملیات مخراج کاری ممکن است در اثر برخورد ابزار مخراج کاری روی سطح طلا خط و خش بیفتد، در این مرحله قطعه طلا باید پولیش شود. فرد پولیش کار باید بسیار محتاط و حرفه‌ای عمل کند تا به قطعه زیور و مراحل قبلی انجام شده آسیبی وارد نکند همچنین از آنجایی که طلا به آسانی ممکن است خراشیده شود، بسیاری نگران خراب شدن زیور در این مرحله هستند پس پولیشکار باید این عمل را با دقت و ظرافت انجام دهد. برای پولیش کاری دستگاهای مختلفی وجود دارد و در میان آنها ماشین های پرداخت با برس نرمی که دارند سطح طلا را به خوبی براق و صیقلی میکنند، برای بهتر شدن عملیات پولیش از صابون جلا یا صابون پولیش بر روی فرچه های دستگاه پولیش استفاده میکنند، همچنین دستگاه پولیش با دارا بودن مکنده های قوی مانع از به هدر رفتن ذرات گرد طلا می‌شوند.
مرحله بعد از پولیش شستشوی دستگاه با ماشین های بخار شوی برای جلای بهتر و دستگاهای آلتراسونیک برای کامل تمیز شدن زیور از ناخالصی هاست.
در مرحله شستشو که پیش از آبکاری بایستی انجام شود قطعه طلا باید به گونه‌ای شسته و تمیز شود که هر نوع آلودگی مانند ذرات گچ باقی مانده از مرحله ریخته گری، چربی، براده های مرحله پولیش و آلودگی های کارگاهی و گرد و خاک کاملا از قطعه طلا پاک شوند.
شستشوی طلا به روش سنتی با دست و به وسیله برس و صابون انجام میشود که این روش برای قطعات ساده طلا موثر است اما برای پاکسازی قطعات پیچیده تر کاری سخت و زمان بر است و ممکن است در نهایت نتیجه دلخواه حاصل نشود. امروزه شستشوی زیورآلات طلا با دستگاهای آلتراسونیک انجام میشود، این روش در مقایسه با روش سنتی کارآمد تر و بهتر است، توانایی شستشوی همزمان چندین قطعه، سازگار با محیط زیست بودن به دلیل عدم استفاده از مواد شوینده از جمله از مزیت های دستگاه آلتراسونیک هستند.
گام نهم ساخت طلا و جواهر : آبکاری
برای اینکه یک زیور در مرحله نهایی براق و صیقلی باشد و جلوه زیبایی داشته باشد سطح روی آن را با یک لایه طلای معمولا ۲۴ عیار و به رنگ زرد می پوشانند که به این عمل آبکاری می گویند. در واقع آبکاری طلا روکشی از ترکیب طلا با سایر فلزات دیگر است که با روش الکترولیز سطح زیور آلات را می‌پوشاند. معمولا در نظر عموم افراد از آبکاری برای تغییر رنگ طلا استفاده میشود، مثلا برای تغییر رنگ طلای زرد به رزگلد آبکاری رز گلد انجام میشود. گرچه آبکاری طلا فقط برای تغییر رنگ طلا استفاده نمی‌شود، با عمل آبکاری می‌توان طلاهای قدیمی و کهنه را مثل روز اول براق و درخشان کرد علاوه بر این، آبکاری طلا یا روکش طلا در زیور آلات باعث افزایش مقاومت در برابر سایش و خوردگی نیز میشود.
اگر آبکاری برای تغییر رنگ باشد آبکار از طلای خالص ۲۴ عیار برای آبکاری رنگ زرد و برای آبکاری سفید که در اصطلاح به آن طلا سفید هم گفته میشود از رادیوم که جلوه و جلای خاصی به محصول میدهد استفاده میشود.
گام دهم ساخت طلا و جواهر : کنترل کیفیت طلا و جواهر
در مرحله آخر یعنی کنترل کیفیت محصول، زیور نهایی ساخته شده توسط کارشناس مربوطه مورد کنترل و بازبینی قرار می‌گیرد تا از کیفیت ساخت، مقاومت، مطابقت با طرح، راحتی استفاده، محکم بودن سنگ های قیمتی و کیفیت و ایمنی قفل های مکانیکی اطمینان حاصل شود تا محصول مورد نظر با بهترین کیفیت در گالری و مغازه های طلا فروشی به مشتریان عزیز تحویل داده شود.
