نحوه صحیح نگهداری سنگ فیروزه
در مبادله سنگ های قیمتی مشتری خواهان تضمینی از فروشنده است و یا مهم است که در مورد کالایی که می خواهد خریداری کند اطلاعات کافی داشته باشد. بخاطر همین اکثر کالاهای تجاری دارای دفترچه راهنما هستند. امروزه گوهرها مخصوصاً سنگ فیروزه جزء کالاهای تجاری محسوب می شوند و انتظار می رود اطلاعات کافی، خصوصا در مورد نحوه صحیح نگهداری از آن ارائه گردد.
فیروزه ( Turquoise )
فیروز (turquoise) ، فسفات آلومین آبدار می باشد كه مقداری مس در تركیب خود دارد. فرمول شیمیایی فیروزه به صورت CuAl6[PO4(OH)2]4.4(H2O) است. سنگ در برگیرنده آن، تراكیت می باشد.
فیروزه یک فسفات آلومینیوم با سختی حدود 6 است. با این حال به طور قابل ملاحظهای از کوارتز نرمتر است.
این کانی به طور طبیعی در طیف وسیعی از رنگها از آبی آسمانی روشن تا سبز خاکستری یافت میشود. فیروزه با رنگ آبی خوشرنگ، بهترین کیفیت را دارا میباشد و بسیار کمیاب است و در حالی که رنگ سبز یا آبی کمرنگ که از ارزش کم تری برخوردار است، فراوانی بیشتری دارد.
فیروزه به رنگهای آبی آسمانی، آبی مایل به سبز، سبز مایل به زرد، خاکستری مایل به سبز، آبی نیلی و آبی مایل به سفید دیده می شود. رنگ آبی آسمانی نوع مرغوب آن است و سبز مایل به زرد نوع نامرغوب تر.
در صورتی که میزان مس موجود در کانی زیاد باشد به رنگ آبی، در صورتی که آهن زیاد داشته باشد به رنگ سبز و در صورت وجود آلومینیم زیاد به رنگ سفید دیده میشود که به ترتیب ارزش آن کاهش مییابد یعنی رنگ آبی با ارزشترین نوع فیروزه است.
رنگ فیروزه ممکن است به تدریج به رنگ سبز تغییر کند علت این امر قرار گرفتن کانی به مدت زیاد در نور شدید و یا حرارت است که باعث رنگ پریدگی و در نتیجه کم ارزش شدن کانی میشود.
رنگ آبی فیروزه حاصل از cu2+ آبدار است در صورتی که آب از دست برود رنگ آن سفید میشود.
نگهداری سنگ فیروزه
در نگهداری سنگ فیروزه و زیورآلات آن شامل انگشتر فیروزه و گردنبند فیروزه باید دقت کرد، از آنجایی که فیروزه در ساختمان داخلی خود دارای مقادیری آب است و علت درخشندگی و رنگ خوب آن بخاطر آب درون آن است در صورتی که در جای گرم و خشک نگهداری شود آب خود را از دست داده و بهتدریج کمرنگ خواهد شد. از این رو همواره فضایی که فیروزه در آن نگهداری میشود باید دارای کمی رطوبت بوده و اگر دارای هوایی گرم و خشک است با قرار دادن مقداری آب در محل مذکور، فضایی مناسب را جهت نگهداری فیروزه فراهم ساخت. در این حالت آب بهتدریج در طول زمان تبخیر شده و رطوبت مورد نیاز را تامین خواهد کرد.
از چرب کردن و یا شستشوی فیروزه با شویندههایی نظیر صابون، شامپو و یا الکل باید جدا خودداری کرد.
افرادی که بهطور طبیعی دارای پوستی چرب هستند نیز باید در نگهداری سنگ فیروزه دقت کنند که فیروزه بهطور مستقیم و برای مدت طولانی با پوست آنها در ارتباط نباشد. بهطور کلی چربی باعث میشود تا آلومینیوم موجود در فیروزه جانشین شده و رنگ فیروزه از آبی به سبز تغییر کند. در اینگونه موارد معمولاً در صورت امکان جهت جلوگیری از ادامه روند جانشینی، سطح فیروزه را تا جایی که جانشینی انجام نشده است تراشیده و مجدداً صیقل میدهند.
مهم ترین عوامل خرابی فیروزه، ایجاد خراش روی سطح فیروزه، تماس فیروزه با آب داغ و مواد شیمیایی خانگی است و دليل آن نيز ترکيباتی هيدراتي (آبدار) در سنگ است. آب و نور نيز باعث تغيير رنگ فيروزه مي شود. خلل و فرج سنگ باعث جذب چربي بدن يا ساير چربيها مي شود که باعث تغيير رنگ فيروزه مي گردد.
هرگز نباید از تميزکننده هاي اولتراسونيک استفاده نمود چون این دستگاه به وسیله امواج صوتی شروع به جرم زدایی می کند و محلول مخصوصی که در این دستگاها استفاده می شود دارای قدرت حلالی بالایی است که باعث می شود سنگ از هم متلاشی شود.
از نزديکي فیروزه با مواد حاوي کلر نيز باید اجتناب نمود چون به سرعت رنگش را کدر می کند.
خرید سنگ فیروزه باید از فروشگاههای معتبر انجام گیرد زیرا متأسفانه در بازار ایران بخاطر فروش بیشتر یا گران کردن کاذب گوهر و یا دلیلی بر جذاب جلوه دادن گوهر اقدام به نگهداری فیروزه در داخل آب به مدت چند هفته می کنند که این عمل باعث میشود فیروزه حدود چند درجه رنگش پررنگتر شود ولی اگر چند روزی در جای خشکی قرار گیرد باز به حالت اولیه خود بازمی گردد با این عمل فیروزه را تا 50 درصد گرانتر از قیمت واقعی می فروشند و مشتری پس از خرید فیروزه پس از مدت کمی متوجه می شود که فیروزه کیفیت اولیه خود را ندارد.
با این حال تنها راه حلی که می توان برای پیشگیری از این مساله پیدا کرد این است که وقتی فیروزه را از بار خانه خارج می کنند حواس مشتری باشد که آیا در بارخانه اثری از خاک اره هست یا نه چون برای خشک کردن سریع فیروزه بطوری که زود خشک شود و رنگش برنگردد از خاک اره استفاده می کنند.
یک راه حل برای کسانی که می خواهند سنگ فیروزه را بصورت عمده بخرند یک نمونه از بارخانه را روی شیشه شفافی قرار دهند و با فندکی با فاصله از زیر شیشه به فیروزه گرما دهند اگر اثری از بخار روی حاشیه سنگ نمایان شد احتمال می رود که فیروزه با آب بهسازی شده است.


-
فیروزه11 تیر 1401
-
باورها و خواص فیروزه در ملل مختلف12 آذر 1403
-
نحوه تشخیص سنگ فیروزه اصل از بدل15 تیر 1401
-
سنگ های ماه تولد آذر به همراه خواص آن ها5 اسفند 1403